Επιστροφή Επικοινωνία Περιεχόμενα Ανακοινώσεις Links RealPlayer

Γεώργιος Αγγελινάρας

ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΨΑΛΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Εισαγωγή
Μετάβαση στο VocalMusic.gr
Αφιερώματα
Αρχείο Ενιαυτού
Αρχείο Ιεροψαλτών
Αρχείο Χορωδιών
Ψαλτοτράγουδα
Μικτοί Ήχοι - Makam
Βυζαντινά Μουσικά Κείμενα
Δισκογραφία

 

 Μετάβαση στο VocalMusic.gr

     

 

 

 

Ἀπὸ τὴν «οὐσία καὶ παιδαγωγική ἀποστολή τῆς ψαλτικῆς τέχνης», μέχρι τὸν «ἀνεπίγνωστο ζῆλο τῶν ψαλλόντων»…

Ἀπὸ τὰ κατὰ καιρούς μουσικολογικὰ καὶ μουσικὰ δρώμενα στὸ χῶρο τῆς ὀρθοδόξου ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς γιὰ τὰ ὁποῖα δὲν εἶχαν μείνει παρὰ ἀναμνήσεις τῶν μεγαλυτέρων, μέχρι τὶς ἐκδόσεις ἀπὸ τὸ 1820 μέχρι σήμερα, βιβλία τὰ ὁποῖα χρειάζεται ὁ σύγχρονος ψάλτης καὶ δὲν γνωρίζει…

Στόχοι τοῦ πονήματος εἶναι νὰ ὑποψιαστεῖ ὁ σύγχρονος ἱεροψάλτης τὴ χαρὰ καὶ τὴν ὀμορφιά τῆς ὀρθοδόξου παραδοσιακῆς ψαλτικῆς, νὰ συναισθανθεῖ τὴν εὐθύνη γιὰ προσωπικές ἐλλείψεις καὶ λάθη. Νὰ παραδειγματισθεῖ ἀπὸ προσωπικότητες τοῦ Ἀναλογίου. Νὰ προσανατολιστεῖ στὸ ἔργο του, παρὰ τὶς ἀντίξοες συνθῆκες. Νὰ βοηθᾶ τὸ ἐκκλησίασμα νὰ προσεύχεται. Νὰ ἀρχίσει νὰ ἐρευνᾶ σὲ βάθος πῶς θὰ γίνει ἀρεστὸς κατὰ Χριστὸν καὶ ὄχι ἀπαραίτητα κατὰ κόσμον… Νὰ διδάξει τὴν ψαλτικὴ πρὸς δόξαν Θεοῦ…

Ακολουθείστε τις παρακάτω συντομεύσεις για μια ενδελεχής παρουσίαση αυτού του σημαντικού έργου:

1. ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

2. ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

3. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΚΔΟΣΗΣ

4. ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΚΕΦ. 1
Η Έκφραση στα τρία γένη της Βυζαντινής Μουσικής

5. ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΚΕΦ. 1
Ο Σκοπός της Εκκλ. Μουσικής κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας

6. ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΚΕΦ. 1
Η Βυζ. Μουσική κατά τον Άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο

7. ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΚΕΦ. 1
Η Βυζ. Μουσική κατά τους Κανόνες των Ιερών Συνόδων

8. ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΚΕΦ. 2
Τα παλαιά κλασικά μαθήματα, οι διδακτικές τους αρχές

9. ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΚΕΦ. 2
Ο χρόνος μαθητείας

10. ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΚΕΦ. 2
Η σύγχυση στην ψαλμωδία

11. ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΚΕΦ. 2
Το ύφος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας

12. ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΚΕΦ. 2
Η Ψαλτική «Τέχνη»

13. ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΚΕΦ. 2
Οι αναλύσεις των σημείων ποιότητος

 

ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Τὸ ζήτημα τῆς ἐκκλησιαστικῆς βυζαντινῆς μουσικῆς ἀπησχόλησε ζωηρὰ ἤδη ἀπὸ τὰ μέσα τοῦ ΙΘ´ αἰώνα μουσικολόγους καὶ εἰδικοὺς ἐπιστήμονες ἀλλὰ καὶ ἀνθρώπους τῆς Τέχνης καὶ τῶν Γραμμάτων, καὶ ἄντικρυς ἀντίθετες γνῶμες καὶ ἀπόψεις κατὰ καιροὺς διατυπώθηκαν, μὲ άποτέλεσμα νὰ προκληθεῖ μεγάλη σύγχυση ὡς πρὸς τὸ κατὰ πόσον ἡ παραδοσιακὴ ψαλμῳσία τῆς ἑλληνόφωνης Ὀρθοδοξίας εἶναι πράγματι αὐθεντικὴ βυζαντινὴ ἤ μὲ τὴν πάροδο τῶν αἰώνων ἔχει ἀλλοιωθεῖ ἀπὸ προσμίξεις στοιχείων τῶν μουσικῶν παραδόσεων τῶν συνοίκων λαῶν. Πολλοὶ ἐπεχείρησαν νὰ ἐναρμονίσουν τὶς βυζαντινὲς μελῳδίες κατὰ τὰ πρότυπα τῆς πολυφωνικῆς εὐρωπαϊκῆς μουσικῆς καὶ οἱ προσπάθειὲς τους αὐτὲς ἔγιναν ἀνεπιφύλακτα ἀποδεκτὲς ἀπὸ μία μερίδα φιλομούσων, ἐνῷ οἱ ἐχόμενοι στερρῶς τῆς ἐκκλησιαστικῆς παραδόσεως ἀπέρριψαν καὶ ἀπεδοκίμασαν κάθε ἀπόπειρα ἐξευρωπαϊσμοῦ τῆς Παραδοσιακῆς Ψαλτικῆς Τέχνης, ἡ ὁποία εἶναι σύμφωνη μὲ τὴν ἁπλότητα τοῦ Εὐαγγελίου καὶ ἀποτελεῖ συνέχεια καὶ ἐξέλιξη τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς μουσικῆς, ὅπως ἄλλωστε καὶ ἡ βυζαντινὴ ὑμνογραφία εἶναι βαθύτατα ἐπηρεασμένη ὡς πρὸς τὴν ἐξωτερικὴ μορφὴ καὶ τὴν ἐκφραστικὴ εὐθυβολία ἀπὸ τὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ ποίηση καὶ μάλιστα τὴ λυρική, τόσο τὴ χορικὴ ὅσο καὶ τὴ μονῳδιακή.

Τὴν τελευταία πεντηκονταετία ἡ βυζαντινὴ μουσικολογία παρουσίασε ἁλματώδη πρόοδο καὶ οἱ ἐρευνητὲς ἔφεραν στὸ φῶς σπουδαῖα ἔργα βυζαντινῶν καὶ μεταβυζαντινῶν μαϊστόρων καὶ μελῳδῶν, τὰ ὁποῖα ἦταν ἄγνωστα ἤ πρὸ πολλοῦ λησμονημένα, καθὼς ἐπίσης καὶ θεωρητικὲς μελέτες ποὺ μαρτυροῦν τὴ μεγάλη ἀκμὴ τῆς βυζαντινῆς μελουργίας τόσο κατὰ τοὺς τελευταίους βυζαντινοὺς αἰῶνες ὅσο καὶ κατὰ τὴ μακρὰ περίοδο τῶν κάτω χρόνων τῆς δουλείας.

Ἡ ἔκδοση, ἡ μελέτη καὶ ὁ σχολιασμὸς τῶν διαφόρων εἰδῶν τῆς ἐκκλησιαστικῆς βυζαντινῆς μουσικῆς καὶ τῶν παλαιῶν θεωρητικῶν συγγραμμάτων εἶναι ἀσφαλῶς ἀπαραίτητες προϋποθέσεις γιὰ τὴν κατανόηση καὶ τὴν ἀξιολόγηση τῆς βυζαντινῆς μελουργίας, ἀλλὰ τὸ κεφάλαιο τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης δὲν ἐξαντλεῖται μόνο μὲ τὴ θεωρητικὴ ἀντιμετώπισὴ του.

Ἀπαιτεῖται καὶ ἡ ἐφηρμοσμένη μουσικολογία, δηλαδὴ τὸ πῶς ἀποδίδονται στὸ Ἀναλόγιο τὰ μελῳδήματα, καὶ ἐδῶ ἀνακύπτουν πολλὰ καὶ σοβαρὰ προβλήματα ποὺ ἀφοροῦν τὸ ἦθος τῶν μελῳδιῶν, τὸ ὕφος, τὴν ἔκφραση, τὴ μουσικὴ κατάρτιση καὶ τὴν πεῖρα τῶν ἐκτελεστῶν, τὴν ἐξοικείωσὴ τους μὲ τὴ βυζαντινὴ παρασημαντικὴ καὶ τὴν ὀρθὴ ἑρμηνεία καὶ ἀπόδοση τῶν σημαδοφών τῆς ποιότητος, ὥστε νὰ διασώζεται ἀδαπάνητος ὁ πλοῦτος τῶν ἐκφραστικῶν σχημάτων καὶ τὸ ἰδιάζον ἠχόχρωμα τῆς ψαλμῳδίας, ἡ ὁποία ἐκτὸς τοῦ ὅτι συνιστᾶ τὴν ἀναπνοὴ τῆς θείας λατρείας, ἀποτελεῖ συνάμα καὶ ἄκουσμα καὶ λάλημα τερπνόν, λεπτῆς εὐαισθησίας καὶ ὑψηλῆς καλλιτεχνικῆς συλλήψεως ἐπίτευγμα.

Ἡ Ψαλμῳδία εἶναι τέχνη ἐξόχως ἀπαιτητικὴ. Δὲν ἀρκοῦν τὰ φωνητικὰ προσόντα γιὰ νὰ ἐξελιχθεῖ κάποιος καὶ νὰ γίνει ψάλτης ἄξιος τοῦ ὀνόματος καὶ τῆς ἀποστολῆς του. Ἀπαιτεῖται συστηματικὴ μελέτη, μακροχρόνια πεῖρα τοῦ Ἀναλογίου καὶ πρὸ παντὸς μεγάλης χρονικῆς διάρκειας μαθητεία κοντὰ σὲ πεπειραμένο ψάλτη, ἄριστο γνώστη τῶν παλαιῶν βυζαντινῶν μελῳδημάτων, διότι αὐτὰ κυρίως διασώζουν τὸν ἀπόηχο τῆς βυζαντινῆς μελουργίας τῶν χρόνων τῆς μεγάλης ἀκμῆς.

Τὸ ὅτι ἕνας σπουδαστὴς ἔμαθε τὴ στοιχειώδη παραλλαγὴ καὶ τὴ μετροφωνία, αὐτὸ δὲν σημαίνει ὅτι ἔγινε ψάλτης, διότι ἡ Ψαλτικὴ Τέχνη, ὅπως ὑπογραμμίζει ὁ μουσικότατος ἱερομόναχος Γαβριήλ (ΙΔ´-ΙΕ´αἰ.) δὲν εἶναι ἁπλῶς μία τέχνη ἀλλὰ καὶ ἐπιστήμη, ἡ ὁποία μὲ τὴ βοήθεια τῶν ρυθμῶν καὶ τῶν μελῳδιῶν ἀσχολεῖται μὲ τοὺς ἐκκλησιαστικοὺς ὕμνους. «Ψαλτικὴ ἐστιν ἐπιστήμη διὰ ρυθμῶν καὶ μελῶν περὶ τοὺς θείους ὕμνους καταγινομένη». Ἀπὸ τὸ στάδιο τοῦ ἀρχαρίου μέχρι τὴν τελειοποίησὴ του μεσολαβεῖ ὄχι ἁπλῶς μεγάλη ἀπόσταση, ἀλλὰ δρόμος δύσβατος καὶ κοπιαστικὸς ποὺ μόνον οἱ ἐπιμελεῖς καὶ οἱ ταλαντοῦχοι θὰ μπορέσουν νὰ διανύσουν, γιὰ νὰ φτάσουν στὸ ἐπιωκόμενο ἐπίπεδο τῆς ἄρτιας μουσικῆς συγκρότησης καὶ τῆς ὁλοκληρωμένης κατάρτισης.

Ἡ βυζαντινὴ μελουργία ἀποβλέπει στὸ νὰ ἐνσταλάξει στὴν ψυχὴ τοῦ προσευχομένου τὴν ἐμπειρία τοῦ σώματος τῆς Ἐκκλησίας καὶ ὄχι νὰ προβάλλει τὶς ἀτομικὲς συγκινήσεις. Τοὺς βυζαντινοὺς ὕμνους χαρακτηρίζει ἡ διαχρονικότητα καὶ ἡ πνοὴ τῆς αἰωνιότητος καὶ τῆς ἀθανασίας. Γιὰ τὴ θεία λατρεία δὲν ἰσχύουν τὰ κοσμικὰ κριτήρια τοῦ ἐκσυγχρονισμοῦ καὶ τῶν κατὰ καιροὺς καλαισθητικῶν ρευμάτων. Ὁ λόγος τοῦ Εὐαγγελίου εἶναι ἡ αἰωνία Ἀλήθεια, καὶ ὡς ἐκ τούτου καὶ τὰ λειτουργικὰ σχήματα ἐπάνω στὰ ὁποῖα σαρκώνεται ἡ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας παραμένουν ἀναλλοίωτα καὶ ἀναντικατάστατα. Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνὸς μᾶς συμβουλεύει νὰ μὴ μετακινοῦμε τὰ ὅρια τὰ ὁποῖα ἔθεσαν οἱ τὰ πάντα καλῶς διαταξάμενοι Θεοφόροι Πατέρες καὶ νὰ μὴν παραβαίνουμε τὴν ἐκκλησιαστικὴ παράδοση. «Μὴ μεταίροντες ὅρια μηδὲ ὑπερβαίνοντες τὴν θείαν παράδοσιν».

Γιὰ νὰ ἐκτιμήσουμε κατ᾽ ἀξίαν τὴν παραδοσιακὴ βυζαντινὴ μελουργία πρέπει νὰ ἔχουμε χριστιανικὴ ἁπλότητα ἤ ἐπιστημονικὴ κατάρτιση. Ἡ χριστιανικὴ ἁπλότητα προϋποθέτει ἐκκλησιαστικὸ φρόνημα καὶ ὀρθόδοξο λειτουργικὸ ἦθος. Ἡ ἐπιστημονικὴ κατάρτιση εἶναι ζήτημα παιδείας καὶ εἰδικῶν γνώσεων.

Ἡ Βυζαντινὴ Ψαλτικὴ Τέχνη εἶναι ἁπλῆ καὶ ταπεινή, ἀλλὰ καὶ μέγιστον μάθημα ὑψηλῆς θεολογίας. «Στὴν Ψαλμῳδία, ἔλεγεν ὁ Μέγας Βασίλειος, ἐνυπάρχει ἡ τελεία θεολογία».

Τὰ μουσικολογικὰ μελετήματα ποὺ περιλαμβάνονται στὸν μετὰ χεῖρας τόμο ἀναφέρονται σὲ θέματα τῆς ἐφηρμοσμένης μουσικολογίας. Ὁρισμένα ἀπὸ αὐτὰ ἀποτέλεσαν είσηγήσεις σὲ μουσικολογικὲς συνάξεις ποὺ πραγματοποίησαν στὴν Ἀθήνα καὶ τὴν Ἐπαρχία οἱ χορῳδίες τῶν Πρωτοψαλτῶν Γεωργίου Σύρκα, Θεοδώρου Βασιλικοῦ, Χρήστου Χατζηνικολάου, Παναγιώτη Σουσούνη, Εύαγγέλου Μένεγα, Χρήστου Σερέτη, Γεωργίου Κακουλίδη, Παναγιώτη Καλαμπάκα, Διονυσίου Ἠλιοπούλου καὶ Βασιλείου Νόνη, τὴν προσφορὰ τῶν ὁποίων στὴν καλλιέργεια καὶ διάδοση τῆς βυζαντινῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς παρηκολούθησα ἐπὶ μακρὸν ἐκ τοῦ σύνεγγυς καὶ ἐξετίμησα δεόντως τὴν ἄκρα ἀνιδιοτέλεια, τὸν ἔνθεο ζῆλο τους καὶ τὶς ἔξοχες ἀπὸ χοροῦ άποδόσεις τῶν ἐντέχνων καὶ ὄντως ἀπαιτητικῶν βυζαντινῶν μελῳδημάτων. Οἱ ἀπὸ χοροῦ ἀποδιδόμενοι βυζαντινοὶ ὕμνοι μᾶς ἀποκαλύπτουν τὸ μεγαλεῖο μιᾶς Τέχνης ἐκπληκτικῆς ἐκφραστικῆς πληρότητος καὶ εὐθυβολίας ποὺ μεταγγίζει στὶς ψυχὲς τῶν πιστῶν τὸ αἴσθημα τῆς θείας καὶ ἄρρητης εὐφροσύνης. Ἡ μακροχρόνια συνεργασία μου μὲ κορυφαίους λειτουργοὺς τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης μοῦ ἔδωσε τὴν εὐκαιρία ἀλλὰ καὶ τὴ δυνατότητα νὰ ἀσχοληθῶ καὶ νὰ μελετήσω λεπτομερέστατα τόσο τὸ πρακτικὸ ὅσο καὶ τὸ θεωρητικὸ μέρος τῆς βυζαντινῆς μουσικῆς. Οἱ παρατηρήσεις μου καὶ τὰ συμπεράσματὰ μου ἐμπεριέχονται στὰ δημοσιευόμενα στὸν παρόντα τόμο μουσικολογικὰ μου δοκίμια, τὰ ὁποῖα εὐελπιστῶ ὅτι θὰ δώσουν τὸ ἔναυσμα στοὺς ἀσχολουμένους μὲ τὴν παραδοσιακὴ ψαλμῳδία καὶ τὴ βυζαντινὴ μουσικὴ νὰ προσχωρήσουν στὴν πληρέστερη κατανόηση τοῦ συστήματος τῆς βυζαντινῆς όκταηχίας, τὸ ὁποῖο ὄχι σπάνια νοθεύεται καὶ ἀκρωτηριάζεται ἀπὸ ἀδέξιες ἐπεμβάσεις καὶ αὐθαίρετες καινοτομίες ἀνυποψίαστων ἐκτελεστῶν.

Ἐκτιμῶ βαθύτατα τοὺς διακρινομένους γιὰ τὴν ἄρτια μουσικὴ τους κατάρτιση ψαλμῳδοὺς, οἱ ὁποῖοι μὲ αὐταπάρνηση συντηροῦν καὶ μεταλαμπαδεύουν στοὺς νεοτέρους τὴ μακραίωνη καὶ μεγάλης ἀξίας Ψαλτικὴ μας Τέχνη, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ ἀναμφίβολα τὴν εὐγενέστερη καὶ λεπτότερη καλλιτεχνικὴ δημιουργία τοῦ ἑλληνόφρονος χριστιανικοῦ πολιτισμοῦ.

Ὑποβάλλω εὐσεβάστως εὐγνώμονας εὐχαριστίας πρὸς τὸν Παναγιώτατον Οἰκουμενικὸν Πατριάρχην κ.κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΝ Α´ καὶ τὸν Μακαριώτατον Ἀρχιεπίσκοπον Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος κ.κ. ΙΕΡΩΝΥΜΟΝ Β´ διὰ τὰς εὐχὰς καὶ εὐλογίας μὲ τὰς ὁποίας κατέστεψαν τὸ παρὸν ἀφιλόδοξον μουσικολογικὸν μου πόνημα.

Θερμὲς εὐχαριστίες ἀπευθύνω πρὸς τὴ δημοσιογράφο καὶ συγγραφέα Κυρία Μαρία Καραβία, τὸν συμπολίτη μου τ. Βουλευτὴ κ. Θεμιστοκλῆ Σοφούλη, τὸν Προϊστάμενο τοῦ Ἱστορικοῦ Ἀρχείου Σάμου κ. Χρῖστο Λάνδρο,….

…… καὶ …..   ………  …….

Ὅλως ἰδιαιτέρως εὐχαριστῶ τὸν Πρωτοψάλτη καὶ Μουσικοδιδάσκαλο κ. Νικόλαο Πρώϊο, ὁ ὁποῖος ἀγογγύστως ἐπωμίστηκε ὅλο τὸ βάρος καὶ τὸ μόχθο τῆς προεργασίας τῆς ἐκδόσεως καὶ στὸν ὁποῖον ὀφείλεται ἀποκλειστικὰ ὁ σχεδιασμὸς, ἡ εἰκονογράφηση καὶ ἡ ὅλη καλλιτεχνικὴ ἐμφάνιση τοῦ βιβλίου.

Γ.Κ.Ἀγγελινάρας

 

Σάμος, Κυριακὴ τῆς Σταυροπροσκυνήσεως 30-3-2008 


επιστροφή στην αρχή της σελίδας

 

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

         Ο Γεώργιος Κων. Αγγελινάρας γεννήθηκε στην πόλη τηε Σάμου το 1934. Μετά την αποφοίτηση του από το Πυθαγόρειο Γυμνάσιο σπούδασε κλασική Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών κα μετεκπαιδεύτηκε στο Διδασκαλείο Μέσης Εκπαιδεύσεως.

         Υπηρέτησε ως καθηγητής και Υποδιευθυντής στην Βαρβάκειο Πρότυπο Σχολή, ως Γυμνασιάρχης και Διευθυντής Λυκείου σε Σχολεία της Σάμου και των Αθηνών, ως Καθηγητής και Αναπληρωτής Διευθυντής στη Σχολή Επιμορφώσεως Λειτουργών Μέσης Εκπαιδεύσεως Αθηνών.

         Από το 1997 είναι ο Μουσικοδιδάσκαλος και Διευθυντής της Σχολής Βυζαντινής Μουσικής της Ιεράς Μητροπόλεως Σάμου και Ικαρίας, και Πρόεδρος της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης της Σάμου.

         Έχει δημοσιεύσει πολλές μελέτες φιλολογικού και μουσικολογικού περιεχομένου.

       Για το διδακτορικό και συγγραφικό του έργο έχει παρασημοφορηθεί από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος και έχει τιμηθεί από την Ακαδημία Αθηνών, το Υπουργείο Πολιτισμού, το Δήμο Αθηναίων, το Υπουργείο Πολιτισμού, το Δήμο Αθηναίων, την Ακαδημία Κοινωνικών, Εθνικών και Πολιτιστικών Σχεδιασμών, την Ιερά Μητρόπολη Τρίκκης και Σταγών, και το Σύλλογο Ιεροψαλτών Τρικάλων.

 

επιστροφή στην αρχή της σελίδας

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜ
ΑΗ ΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΨΑΛΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ Η ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛ
H
ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΕΛΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΨΑΛΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΠΑΡΕΠΟΜΕΝΑ
Γ.Κ.ΑΓΓΕΛΙΝΑΡΑ: ΕΚΦΡΑΣΙΣ ΤΗΣ ΨΑΛΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
Η ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΡΧΕΤΥΠΟΥ ΚΑΙ Η ΑΚΑΡΠΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΣΚΕΥΗΣ
ΤΑ ΕΝΤΥΠΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΜΑΤΑΡΙΑ 1820 - 2006
Γ.Κ.ΑΓΓΕΛΙΝΑΡΑ: ΕΚΦΡΑΣΙΣ ΤΗΣ ΨΑΛΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΚΑΙ ΟΜΟΙΟΓΕΝΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ
Η ΨΑΛΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ
ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΒΡΑΔΙΑ - ΜΝΗΜΗ ΣΤΑΝΙΤΣΑ
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΜΟΥ ΕΙΡΗΝΑΙΟΣ
ΟΙ ΜΟΥΣΙΚΟΤΑΤΟΙ ΑΡΧΟΝΤΕΣ ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΕΣ ΤΗΣ Μ. τ. Χ. ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
ΙΑΚΩΒΟΣ ΝΑΥΠΛΙΩΤΗΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΡΙΓΓΟΣ, ΘΡΑΣΥΒΟΥΛΟΣ ΣΤΑΝΙΤΣΑΣ & ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ
ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΦΩΚΑΕΩΣ ΜΝΗΜΗ
ΘΡΑΣΥΒΟΥΛΟΣ ΣΤΑΝΙΤΣΑΣ ΑΡΧΩΝ ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΗΣ ΤΗΣ Μ. τ. Χ. ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
Γ.Κ.ΑΓΓΕΛΙΝΑΡΑ: ΕΚΦΡΑΣΙΣ ΤΗΣ ΨΑΛΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΒΡΑΔΙΑ τῆς Μαρίας Καραβία
ΚΤΗΜΑ ΕΣ ΑΕΙ τοῦ Κώστα Γεωργουσόπουλου
ΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟΝ ΤΡΙῼΔΙΟΝ ΤΟΥ ΑΕΙΜΝΗΣΤΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΣ ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΟΥ
ΤΗΣ Μ. τ.ΧΡΙΣΤΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΘΡΑΣΥΒΟΥΛΟΥ ΣΤΑΝΙΤΣΑ
ΑΔΑΠΑΝΗΤΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ τῆς Μαρίας Καραβία
ΣΠΥΡΙΔΩΝ Δ. ΠΕΡΙΣΤΕΡΗΣ Ὁ λυγηρόφωνος ψαλμῳδὸς
ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΓΕΩΡΓΙΟ ΣΥΡΚΑ
ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΣΕΡΑΦΕΙΜ
ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΒΥΡΗΤΤΟΥ
ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΑΓΓΕΛΙΝΑΡΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΓΕΩΡΓΙΟ ΣΥΡΚΑ
Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΧΟΡῼΔΙΑ ΤΟΥ ΜΟΥΣΙΚΟΔΙΔΑΣΚΑΛΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Α. ΣΥΡΚΑ ΣΕ ΗΧΟ ΠΛΑΓΙΟ τῆς Μ. Καραβία
ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΧΡ. ΣΥΡΚΑΣ
Γ.Κ.ΑΓΓΕΛΙΝΑΡΑ: ΕΚΦΡΑΣΙΣ ΤΗΣ ΨΑΛΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
Η ΨΑΛΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΣΑΜΟΥ
ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΙΣ πρός τὴν Α.Θ.Π. ΤΟΝ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΝ
Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΣΑΜΟΥ ΑΠΟ ΤΟ 1875 ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ
ΕΥΣΕΒΑΣΤΟΣ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ πρός ΤΟΝ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΑΠΟΡΑΛΗΣ Μητροπολίτης Σάμου καὶ Ἰκαρίας 1900-1903

E
ΜΜΑΝΟΥΗΛ Γ. ΒΑΜΒΟΥΔΑΚΗΣ
ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΚΟΥΚΟΥΖΕΛΗΣ Ο ΑΓΓΕΛΟΦΩΝΟΣ ΚΑΙ ΜΑΪΣΤΩΡ ΟΣΙΟΣ
ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΕΣ ΠΕΖΟΓΡΑΦΟΙ
Η ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Η ΚΑΛΛΟΝΗ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΕΛΛΟΥΡΓΙΑΣ
Γ.Κ.ΑΓΓΕΛΙΝΑΡΑ: ΕΚΦΡΑΣΙΣ ΤΗΣ ΨΑΛΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
Η ΕΚΘΑΜΒΩΤΙΚΗ ΑΚΜΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΕΛΟΥΡΓΙΑΣ
ΑΚΟΥΣΜΑ ΚΑΙ ΛΑΛΗΜΑ ΤΕΡΠΝΟΝ
Η ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΩΝ
ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΙΦΥΛΑΞΕΙΣ ΑΝΕΥ ΣΗΜΑΣΙΑΣ
Η ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΑΠΟ ΤΟ 1820 ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ
ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΜΕΛΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΕΝΟΡΓΑΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ
ΤΑ ΕΝΤΥΠΑ ΜΟΥΣΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ ΣΕ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΑΡΑΣΗΜΑΝΤΙΚΗ
ΤΩΝ ΨΑΛΛΟΝΤΩΝ ΖΗΛΟΣ Ο ΑΝΕΠΙΓΝΩΣΤΟΣ
ΥΜΝΟΛΟΓΙΚΑ ΠΛΗΜΜΕΛΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΨΑΛΛΟΝΤΩΝ
ΣΤΙΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ
ΠΡΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΖΟΜΕΝΟΥΣ
Γ.Κ.ΑΓΓΕΛΙΝΑΡΑ: ΕΚΦΡΑΣΙΣ ΤΗΣ ΨΑΛΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
Η ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΥΚΤΙΚΟΥ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ
Η ΜΕΛῼΔΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΙΑΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΕΚΤΡΟΠΗΣ
Η ΔΕΚΑΕΤΗΡΙΔΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΧΟΡῼΔΙΑΣ
Η ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΧΟΡΩΔΙΑΣ
ΤΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΤΗΣ «ΕΚΦΡΑΣΗΣ» ΣΤΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ
Α’ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΨΑΛΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ: ΨΑΛΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ
ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ ΚΟΡΑΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΛΩΤΟΣ ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ
ΚΑΦΕΝΕΙΟΝ «Η ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ»
Γ.Κ.ΑΓΓΕΛΙΝΑΡΑ: ΕΚΦΡΑΣΙΣ ΤΗΣ ΨΑΛΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
Ο ΘΡΗΝΟΣ ΤΟΥ ΙΩΣΗΦ
ΨΑΛΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ
Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
ΑΒΡΑΑΜ Χ. ΕΥΘΥΜΙΑΔΗ «Ὑμνολόγιον Φωναῖς Αἰσίαις»
Ἐπιστολὲς Γ. Κ. Ἀγγελινάρα πρὸς Α. ΕΥΘΥΜΙΑΔΗ
Ἐπιστολή Γ. Κ. Ἀγγελινάρα πρὸς Λ. ΠΕΤΡΙΔΗ
ΨΑΛΛΟΥΝ ΟΙ ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΕΣ Ἀθανάσιος Πέττας καὶ Κωνσταντῖνος Γιαννοῦτσος
ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΠΕΤΤΑ: «ΤΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ» τόμος Α´ (1989)
ΟΙ ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Ι. ΧΑΤΖΗΘΕΟΔΩΡΟΥ
ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΧΑΤΖΗΘΕΟΔΩΡΟΥ: ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
Δισκοκριτική: ΠΕΤΡΟΣ ΜΠΕΡΕΚΕΤΗΣ & ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΗΣ
Δισκοκριτική: ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΠΕΤΡΟΥ ΛΑΜΠΑΔΑΡΙΟΥ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΝΟΜΑΤΩΝ
Γ.Κ.ΑΓΓΕΛΙΝΑΡΑ: ΕΚΦΡΑΣΙΣ ΤΗΣ ΨΑΛΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

επιστροφή στην αρχή της σελίδας

Η Έκφραση στα τρία γένη της Βυζαντινής Μουσικής

[...] Ἡ ἔκφραση τῶν ψυχικῶν διαθέσεων καί τῶν ψυχικῶν συναισθημάτων ἀποδίδεται μέ τή χρησιμοποίηση τῶν τριῶν μουσικῶν γενῶν, τοῦ διατονικοῦ, τοῦ χρωματικοῦ καί τοῦ ἐναρμονίου, τά ὁποία πολλές φορές συναναμειγνύονται καί πλουτίζονται μέ τίς διάφορες χρόες, τίς παραχορδές καί τίς μετατροπίες, ὥστε τά χαρμόσυνα σκιρτήματα τῆς καρδιᾶς ἤ ἡ συναίσθηση τῆς ἁμαρτίας νά αἰσθητοποιοῦνται μέ ζωηρότητα καί μέ ἀκρίβεια χωρίς ὅμως νά ἀπομακρύνονται ἀπό τόν ἱερατικό καί λειτουργικό χαρακτήρα τῶν λατρευτικῶν μελῳδιῶν. Πολλές φορές ἡ ἱκεσία εἶναι διάχυτη σέ ὁλόκληρους ὕμνους ἐκφραζομένη μέ πνεῦμα ἱλαρό, γαλήνιο καί εἰρηνικό. Ἄλλοτε ὅμως ἡ παράκληση διαχέεται κατανυκτική σέ περιπτώσεις θλίψεων καί συμφορῶν, ὁπότε ἡ μελῳδία ὁπλίζεται μέ ἐγκαρτέρηση καί ἐλπίδα. Δέν εἶναι σπάνιες οἱ περιπτώσεις πού ἡ κατά κανόνα ἡσυχαστική ψαλμῳδία ὑψώνεται σέ κραυγή ἀγωνίας ὁσάκις ἡ δοκιμαζόμενη εὐαίσθητη ψυχή φλέγεται ἀπό τόν πόθο τῆς λυτρώσεως καί τῆς ἀπαλλαγῆς ἀπό τόν πόνο τῆς ἀδικίας καί τήν ὀδύνη τῶν σκληρῶν δοκιμασιῶν τοῦ βίου. [...]


επιστροφή στην αρχή της σελίδας

Ο Σκοπός της Εκκλ. Μουσικής κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας

[...] Οἱ ἐμπνευσμένοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἦταν πεπεισμένοι πὼς μὲ τὴν κατάλληλη μουσικὴ καλλιεργεῖται ὁ συναισθηματικὸς κόσμος τοῦ ἀνθρώπου, ἐπιτυγχάνεται ἡ ἡμέρωση καὶ ὑποβοηθεῖται ἀποτελεσματικὰ τὸ κηρυγματικὸ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας. Ὁλόκληρη ἡ χριστιανικὴ ποίηση εἶναι ἕνα μελῳδικὸ κήρυγμα, ποὺ ἔχει τὴ δύναμη νὰ συγκινεῖ βαθύτατα τους πιστούς, νὰ προκαλεῖ τὴν εὐλάβεια καὶ νὰ διευκολύνει τὴν κατανόηση τῶν ὑψηλῶν θεολογικῶν νοημάτων τῆς χριστιανικῆς θρησκείας. Ἡ παρατήρηση τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου, Ἐπισκόπου Νύσσης, ὅτι ἡ μελῳδία «ἑρμηνεύει τὴν τῶν λόγων διάννοιαν» ἀποτελεῖ συνοπτικὴ διατύπωση μιᾶς ὁλόκληρης περὶ μουσικῆς πραγματείας. [...]


επιστροφή στην αρχή της σελίδας

Η Βυζ. Μουσική κατά τον Άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο

[...] Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ἀναφερόμενος στὴ χρήση τῆς μουσικῆς στὴν Ἐκκλησία παρατηρεῖ ὅτι ἐπειδὴ πολλοὶ ἄνθρωποι κάμπτονται ἀπὸ τὴ φυσικὴ ραθυμία καὶ πολὺ δύσκολα ἀντέχουν τὴν πνευματικὴ κούραση ποὺ προκαλεῖ ἡ μελέτη, γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ ὁ Θεὸς ἐνεφύτευσε τὴ μελῳδία στὰ ἱερὰ κείμενα, ὥστε ψυχαγωγούμενοι ὅλοι οἱ πιστοὶ μὲ τὸ ρυθμὸ καὶ τὴν ὑμνῳδία νὰ προσφέρουν σ’ Αὐτὸν μὲ πολλὴ προθυμία τοὺς ἱεροὺς ὕμνους. [...]


επιστροφή στην αρχή της σελίδας

Η Βυζ. Μουσική κατά τους Κανόνες των Ιερών Συνόδων

[...] Οἱ κανόνες τῶν ἱερῶν Συνόδων καὶ τὰ διδάγματα τῶν Ἁγίων Πατέρων ἀποσαφηνίζουν τὸν ἀκριβῆ χαρακτῆρα τῆς λατρευτικῆς μουσικῆς, ὁ ὁποῖος εἶναι σύμφωνος πρὸς τὸ πνεῦμα τῆς θείας λατρείας καὶ τῆς τέχνης, ἡ ὁποία τὴν ὑπηρετεῖ. Ὁ χαρακτήρας τῆς βυζαντινῆς μουσικῆς εἶναι πνευματικὸς καὶ ἡ ἀποστολὴ τῆς εἶναι κατ’ ἐξοχὴν λατρευτικὴ καὶ λειτουργική. Ἀποτελεῖ θαυμάσιο μέσον προσεγγίσεως πρὸς τὶς δογματικὲς Ἀλήθειες τοῦ Εὐαγγελίου, πρᾶγμα τὸ ὁποῖον ἐνωρίτατα κατενόησαν οἱ Μεγάλοι Πατέρες καὶ ἐπακριβῶς διετύπωσαν οἱ Οἰκουμενικὲς Σύνοδοι. Δὲν ἔχει μόνο αἰσθητικὴ ἀποστολὴ, μολονότι ἡ αἴσθηση τοῦ ὡραίου καὶ ὑπάρχει καὶ κατὰ τρόπο ὑπέροχο εἶναι ἀνεπτυγμένη. Ἐπιδιώκει νὰ δημιουργήσει μία ἐντύπωση καθαρὰ πνευματικὴ μέσα στὴν ὁποία ἡ ψυχὴ τοῦ θρησκεύοντος Χριστιανοῦ θὰ βρεῖ τὴ λύτρωση καὶ θὰ στρέψει μὲ εὐλάβεια τὴν προσοχὴ του πρὸς τὸν οὐρανό, στὴν κατὰ τὸν Ἀπόστολο Παῦλο «μέλλουσαν πόλιν» στοὺς χώρους τῆς αἰωνίας γαλήνης καὶ τῆς πνευματικῆς μακαριότητος. [...]


επιστροφή στην αρχή της σελίδας

Τα Παλαιά Κλασικά Μαθήματα, οι Διδακτικές τους Αρχές

[...] Ἐὰν στὴ διδασκαλία καὶ στὴν πρώτη ἐπαφή μας μὲ τὴ βυζαντινὴ μουσικὴ χρησιμοποιοῦμε τὶς διασκευὲς τῶν συγχρόνων μουσικο-διδασκάλων, δὲν πρόκειται ποτὲ νὰ ἀποκτήσουν οἱ μαθητευόμενοι ὀρθὸ μουσικολογικὸ μέτρο κρίσεως καὶ γνώμονα ὀρθῆς ἐκτιμήσεως τῆς ψαλμῳδίας.

Ὅσοι ἀπὸ τοὺς νεότερους Μουσικοδιδασκάλους καὶ Μελο-ποιοὺς ἀναδείχθηκαν σπουδαῖοι καὶ δημιούργησαν ἔργα πνοῆς, ὅλοι ξεκίνησαν ἀπὸ τὰ παλαιὰ βυζαντινὰ κλασικὰ μαθήματα καὶ κατόπιν προχώρησαν στὴ σπουδὴ τοῦ Ἀργοῦ Δοξασταρίου τοῦ περιώνυμου Πρωτοψάλτου τῆς Μεγάλης του Χριστοῦ Ἐκκλησίας Ἰακώβου (+1800), τὸ ὁποῖο δικαίως ἀπεκλήθη στίλβωτρον τῶν ἱεροψαλτῶν, καὶ ἐν συνεχείᾳ ἄρχισαν νὰ καταγράφουν καὶ τὶς δικές τους ἑρμηνεῖες καὶ τὶς προσωπικές τους ἐμπνεύσεις. [...]

επιστροφή στην αρχή της σελίδας

Ο Χρόνος Μαθητείας

[...] Μουσικὸ κριτήριο λεπτῆς ἐκκλησιαστικῆς αἰσθητικῆς δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἀποκτήσουν οἱ μαθητευόμενοι, ἐὰν δὲν ἔχουν τὴν ὑπομονὴ νὰ παρατείνουν ὅσο τὸ δυνατὸν περισσότερο τὴ μαθητεία τους.

Μόλις οἱ μαθητὲς μάθουν νὰ ψελλίζουν τὰ κεκραγάρια καὶ τὰ πασαπνοάρια τοῦ Ἀναστασιματαρίου, ἐπιζητοῦν θέσεις περίοπτες πρωτοψαλτῶν καὶ δὲν καταδέχονται νὰ ἐπανδρώσουν τὰ ἀριστερὰ Ἀναλόγια. Καὶ φυσικὰ οὔτε τὰ προσόμοια οὔτε τὰ ἰδιόμελα εἶναι σὲ θέση νὰ ψάλουν σωστά, πολὺ δὲ περισσότερο τοὺς Κανόνες τοὺς ὁποίους ἀγνοοῦν παντελῶς καὶ εἴτε τοὺς διαβάζουν εἴτε τοὺς παραλείπουν ὅλως αὐθαιρέτως καὶ ἀντικανονικῶς.

Οἱ πατριαρχικοὶ Ψάλτες ὑπερεῖχαν πάντοτε αἰσθητὰ ὅλων τῶν ἄλλων, ὄχι γιατί ἦταν οἱ καλλιφωνότεροι καὶ οἱ περισσότερο θεωρητικὰ καταρτισμένοι, ἀλλὰ γιατί εἶχαν μαθητεύσει πολλὰ χρόνια κοντὰ σὲ ἐπιφανεῖς Λαμπαδαρίους καὶ περιωνύμους Πρωτοψάλτες. Ὁ Ἰάκωβος ὁ Πελοποννήσιος διετέλεσε τριάντα ὁλόκληρα χρόνια Δομέστικος προτοῦ γίνει Λαμπαδάριος καὶ ἐν συνεχείᾳ Πρωτοψάλτης. Ὁ ἀείμνηστος Θρασύβουλος Στανίτσας ἔλεγε ὅτι ἐπὶ εἴκοσι χρόνια εἶχε ἀπέναντί του τὸν Κων/νο Πρίγγο, ὁ ὁποῖος ἔψαλλε πάντοτε τὰ ἴδια μαθήματα καὶ στὴν ἴδια βάση. Γιὰ νὰ καταρτισθεῖ ἑπομένως ὁ μαθητὴς πολὺ καλὰ πρέπει νὰ ἔχει ὑπομονὴ καὶ ταπεινοφροσύνη καὶ σεβασμὸ στοὺς Μουσικοδιδασκάλους καὶ τοὺς διακεκριμένους Πρωτοψάλτες, γιὰ νὰ ὠφεληθεῖ ἀπὸ τὶς γνώσεις τους καὶ τὴν πολύτιμη πεῖρα τους. [...]

 

επιστροφή στην αρχή της σελίδας

Η Σύγχυση στην Ψαλμωδία

[...] Αὐτὴ ἡ αὐθαιρεσία ἡ ὁποία φανερώνει ἀπύθμενο ἐγωισμὸ καὶ παντελῆ ἔλλειψη μουσικῆς παιδείας, δημιουργεῖ μία ἄνευ προηγουμένου μουσικὴ σύγχυση, ἡ ὁποία ἐπιτείνεται περισσότερο ἀπὸ τὶς ἀτυχέστατες μελοποιήσεις πολλῶν συγχρόνων ἢ παλαιοτέρων μελοποιῶν. Δὲν εἶναι λίγοι ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι ἔχουν τὴν ἐντύπωση πὼς ὁτιδήποτε ἔχει ἐκδοθεῖ, νομιμοποιεῖται νὰ ψάλλεται καὶ στὴν Ἐκκλησία. Πρόκειται γιὰ τελείως ἐσφαλμένη ἀντίληψη. Ἡ Μεγάλη του Χριστοῦ Ἐκκλησία ἔχει καθορίσει μὲ ἐγκυκλίους τὸ 1880 ὄχι μόνο τὰ ψαλλόμενα μελῳδήματα ἀλλὰ καὶ τὶς ἐκδόσεις τὶς ὁποῖες ὀφείλουμε νὰ χρησιμοποιοῦμε στὰ Ἀναλόγια. [...]

 

επιστροφή στην αρχή της σελίδας

Το Ύφος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας

[...] Παλαιότερα ὅσοι διέθεταν ἔστω καὶ στοιχειώδη μουσικὴ κατάρτιση διέκριναν τὸ ὕφος τῶν ψαλτῶν τῆς Κῶν/πόλεως, τῆς Σμύρνης, τοῦ Ἁγίου Ὄρους, τῶν Ἀθηνῶν. Καὶ σήμερα ὅμως εἶναι εὐδιάκριτο τὸ ὕφος τῶν Θεσσαλονικέων, τῶν Ἀθηναϊκῶν Ὠδείων, τῶν ἀποφοίτων της σχολῆς τοῦ Σίμωνος Καρᾶ, καὶ φυσικὰ τῆς Μεγάλης του Χριστοῦ Ἐκκλησίας , ποὺ τὸ χαρακτηρίζει ἡ καθαρότητα τοῦ μέλους καὶ ἡ ἀρχοντικὴ ἁπλότητα τῆς ἐκφράσεως. Στὸ πατριαρχικὸ ὕφος συνυπάρχουν ἡ σεμνότητα καὶ ἡ μεγαλοπρέπεια, ἡ αὐστηρότητα τοῦ ρυθμοῦ καὶ ἡ ἀκριβὴς ἀπόδοση τῶν σημαδοφώνων ποιότητος, ὁ συντονισμὸς τοῦ μέλους μὲ τὸ ἰσοκράτημα, ἡ ὀρθοφωνία καὶ τὸ αἴσθημα τὸ βαθύ, τὸ βίωμα τῆς θείας Λατρείας καὶ ἡ δόνηση τῆς ψυχῆς. [...]

 

επιστροφή στην αρχή της σελίδας

Η Ψαλτική «Τέχνη»

[...] Ὅπως ἡ βυζαντινὴ ζωγραφικὴ ἔτσι καὶ ἡ Ψαλτικὴ Τέχνη τοῦ Βυζαντίου εἶναι μία ἀφῃρημένη Τέχνη ποὺ ἀγγίζει τὶς παρυφὲς τοῦ ἀσύλληπτου καὶ τοῦ μεταφυσικοῦ, διατηρώντας συγχρόνως ἀνόθευτη τὴν ἁπλότητα καὶ τὴ γνησιότητα τῆς ἀποστολικῆς διδαχῆς. Ἡ αὐθεντικὴ Ψαλτικὴ Τέχνη ἔχει ἐκπληκτικὴ σαγηνευτικὴ δύναμη. Ὅταν οἱ ἀπεσταλμένοι τοῦ Τσάρου Βλαδιμήρου (980-1015) παρηκολούθησαν τὴ Θεία Λειτουργία στὴν Ἁγία Σοφία, ἔμειναν ἔκθαμβοι ἀπὸ τὴν λαμπρότητα τοῦ τελετουργικοῦ καὶ ἀπὸ τὸ ὑπερκόσμιο μεγαλεῖο τῆς βυζαντινῆς Ψαλμῳδίας. «Ἐνομίσαμεν, ἔλεγαν στὸν Τσάρο οἱ ἀπεσταλμένοι στὴν Κωνσταντινούπολη Βογιάροι, ὅτι μεταφερθήκαμε στοὺς Οὐρανούς, ὡσὰν νὰ ἔψαλλε χορὸς Ἀγγέλων κάτω ἀπὸ τοὺς θόλους τῆς Ἁγίας Σοφίας μαζὶ μὲ τοὺς Ἕλληνες Ψάλτες». [...]

 

επιστροφή στην αρχή της σελίδας

Οι Αναλύσεις των Σημείων Ποιότητος

[...] Ἐὰν μελετήσουμε προσεκτικὰ τὸ Δοξαστάριο τοῦ Πέτρου Λαμπαδαρίου, θὰ διαπιστώσουμε ὅτι ἀκόμη καὶ τὰ ὁμόηχα δοξαστικὰ διαφέρουν μεταξύ τους καὶ τὸ καθένα ἔχει τὴν ἰδιαιτερότητά του, μολονότι ὅλα ἀκολουθοῦν τὴ νομοτέλεια τοῦ συγκεκριμένου ἤχου καὶ τοὺς κανόνες τοῦ συντόμου στιχηραρικοῦ μέλους.

Τὰ δοξαστικά του Ἑσπερινοῦ τῶν Ἁγίων Πατέρων, τοῦ Ἁγίου Δημητρίου, τοῦ Ἁγίου Νικολάου, τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου, τοῦ Ἁγίου Γεωργίου, τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, τῆς Κυριακῆς της Τυροφάγου κ.ἄ. μολονότι ὅλα ψάλλονται σὲ ἦχο πλάγιο τοῦ δευτέρου, ὅμως τὸ καθένα ἔχει διαφορετικὴ μελῳδικὴ δομὴ καὶ ἰδιαίτερα μελῳδικὰ σχήματα ποὺ μαρτυροῦν τὸν ἀνεξάντλητο ἐκφραστικὸ πλοῦτο τῆς Ψαλτικὴ Τέχνης, ἀλλὰ καὶ τὴν ἐκπληκτικὴ εὑρηματικότητα καὶ τὴν εὔστοχη συνδυαστικὴ ἱκανότητα τοῦ ταλαντούχου καὶ ὄντως ἀδαμάντινου μελοποιοῦ. [...]

επιστροφή στην αρχή της σελίδας

 

 

 

Επιστροφή Επικοινωνία Περιεχόμενα Ανακοινώσεις Links RealPlayer
 

Copyright © 2005 [Ieropsaltis.com by Dimitrios Houpas]. All rights reserved